In an earlier post I wrote about the 1564 edition of Johann Weyer’s De praestigiis daemonum, which devotes its thirteenth chapter to the topic of werewolves. What I hadn’t found out at the time was that the subject comes up again in the book’s seventeenth and eighteenth chapters. In this post I’ll look at chapter seventeen; the next chapter can be saved for another week.
Weyer shows his classical scholarship for this chapter. He provides a quotation from Boethius’ Consolation of Philosophy in which a character describes himself turning into a wolf with the aid of herbs, and discusses such incidents in ancient Greek literature as Circe turning men into pigs and Lucius becoming a donkey.
Drawing upon De spiritu et anima, a medieval treatise often misattributed to Augustine of Hippo, Weyer argues that while demonic powers can sometimes give make it appear as though men are turning into animals, this is merely illusion. Weyer also brings up incidents described by Augustine of Hippo (the actual Augustine of Hippo this time) in his volume The City of God, in which a man named Praestantius claimed that his father dreamt of becoming a horse and other beasts of burden. Augustine concluded that such events were brought about by illusion, not physical transformation, and Weyer concurs.
Once again, I’ve provided a transcription of the chapter below. Any errors are mine alone.
Homines ullius rei potetia in beftias träf- formari nequire. Explicatio fabularu de Vlyssis & Diomedis socijs, atq; Arcadibus tranfmutatis. Cap.17.
Plerosq; etiam fugarum maleficio in bestias con- uerti, uoluit credula superstitiosaq; uetustar-Sic quoque Demarchum comemorat Plinius, degustatis pueriimmolati in sacrificio extis, in lupum fe conuertisse (meritò uorax dicatur lupus, qui hominis exta uorat) et Circe poculo socios Vlyssis in illo errore diu turno fertur mutasse in feras, ut est apud Virgilium: Quos hominum ex facie dea seua potentibus herbis Induerat Circe in uultus & terga ferarum.
Item Eclog.8.
Has herbas, atque hæc Ponto mihi lecta uenena,
Ipsa dedit Maris: nascuntur plurima Ponto.
His ego sæpe lupum fieri, se condere syluis
Moerim, sæpe animas imis excire sepulchris,
Atq; satas alio uidi traducere messes.
Huc facit Boetij carmen:
Vela Naricij ducis,
Et uagas pelago rates,
Eurus appulit insula:
Pulchra qua residens dea,
Solis edita semine,
Mifcet hospitibus nouis
Tacta carmine pocula.
Quos ut in uarios modos
Vertit herbipotens manus,
Hune apri facies tegit,
Ille Marmaricus leo
Dente crefcit er unguibus:
Hic lupis nuper additus,
Flere dum parat,ululat: Ille tigris ut Indica,
Tecla mitis obambulat.
Sed licet uarijs malis
Numen Arcadis alitis,
Obsitum miserans ducem
Peste soluerit hospitis:
Iam tamen mala remigest
Ore pocula traxerant:
Iam sues Cerealia
Glande pabula uerterant,
Et nihil manet integrum
Voce e corpore perditis.
Sola mens ftabilis, auper
Monstra que patitur, gemit.
O’leuem nimium manum,
Nec potentia gramina,
Membra que ualeant, licet
Corda uertere non ualent.
Intus est hominum uigor,
Arte conditus abdita.
Haec uenena potentius
Detrahunt hominem sibi,
Dira que penitùs meant,
Nec nocentia corpori,
Mentis uulnere seuiunt.
Hisce figmentis & Apuleij in asinum uersi fabule, ascribatur Luciani metamorphosis: qui in Thessalia profectus, ut magicas artes disceret, in hospitiu forte diuertit, ubi mulier se unguento illinens, in coruu mutabatur. Lucianus eodem linimento se uolens inungere, in aliud errore incidit, quo unetus uertitur in asinum. Inductus aut in theatru uarijs conspersum herbis, ex ancille institutioe per rossru esum restituitur.
Herbis & uenenis no sunt uires attribuende, que nec ad manifestas qualitates,nec ad totam illarum substantia referuntur: his uerò rationibus homines ab illis non transformari in bestias, notum est: carminibus itaq; eam imprimi illis efficaciam sequitur. Augustini bic audiatur sententia: Si dixerimus ea non esse creden da, inquit,non desunt etiam nunc qui eiusmodi queda uel certissima audisse, uel etiam expertos se esse asseuerent. Nam & nos cum essemus in Italia,audiebamus ta lia de quadam regione illaru partium,ubi mulieres sta bularias his malis artibus imbutas, in caseo dare solere dicebat, quib.uellent seu possent uiatoribus, unde in iu menta ilicò uerterentur, & necessaria quæq; portarent: postq; perfuncta opera,iterum ad se redirent: nec tamen in eis mentem fieri bestialem, sed rationalem hu manamq; seruari: sicut Apuleius in libris quos aurei Asini titulo inscripsit, sibijpsi accidisse, ut ueneno de cepto, humano animo permanente, asinus fieret, aut indicauit, aut finxit. Hæc uel falsa sunt:uel tam inusitata, ut meritò non credantur. Et libro de Spiritu & anima,dicit:Humana opinio, quod quadam arte mulierum potestate dæmonum homines conuerti possint in lupos & iumenta, & quæque necessaria portare, & post peracta opera iterum ad se redire, nec sieri in eis mente bestialem, sed rationalem humanamq; seruari. Hoc sic intelligendu est, quoniam demones naturas non creant, sed tale aliquid facere possunt,ut uideantur esse quod non sunt. Deinde proximo etiam capite de ciuit. Dei citato subiungit: Non itaq; so lum animum, sed nec corpus quidem ulla ratione credi derim dæmonum arte uel potestate in membra uel lineamenta bestialia ueraciter posse conuerti: sed phantasticum hominis, quod etiam cogitando siue etia sont niando per reru innumerabilium genera uariatur, er quum corpus non sit, corporu tame similes mira celeritate formas capit, sopitis aut oppressis corporeis ho minis sensibus, ad aliorum sensum nescio quo ineffabi li modo figura corporea posse perduci, ita ut corpord ipsa hominu alicubi iaceant, uiuentia quidem, sed mul to grauius atq; uehementius quim somno suis sensib. obseratis. Phantasticum autem illud ueluti corporatu, in alicuius animalis effigie appareat sensibus alienis, talisq; etiam sibi homo esse uideatur, sicut talis sibi uideri posset in somnis, & portare onera: quæ onera si uera sunt corpora, portantur à dæmonibus,ut illudatur hominibus, partim uera onerum corpora, partim iumentorum falsa cernentibus. Nam quidam nomine Præstantius, patri suo contigisse indicabat, ut uenenu illud per caseu in domo sua sumeret, & iaceret in lecto suo quasi dormiens, qui tame nullo modo poterat excitari. Post aliquot aut dies eu uelut euigilasse dicebat, et quasi fomnia narrasse, quæ passus est: cabal lum se scilicet factu, annona inter alia iumēta baiulasse militibus, quæ dicitur Retica, quoniã ad Retia depor tabatur: quod ita ut narrauit, factu fuisse copertu est, que tame ei somnia sua uidebatur. Indicauit et alius, se domi sue per nocte, antequar quiesceret, uidisse uenientem ad se quenda philosophum fibi notissimum, sibig exposuisse nonnulla Platonica, que antea rogatus exponere noluisset. Et quum ab eodem philosopho quasitum fuisset, cur in domo eius fecerit, quod in domo sua petenti negauerat: Non feci, inquit, sed me fecisse somniaui. Ac per hoc alteri per imaginem phantasticam exhibitum est uigilanti, quod alter uidit in somnis. Hæc ad nos non quibuscunq;, qualibus credere putaremus indignu, sed eis referentibus peruenerunt, quos nobis non existimaremus fuisse menti tos. Proinde quod homines dicuntur,mandatuq; est literis,à dijs, uel potius à demonibus Arcades in lupos solere couerti, et quòd carminib. Circe socios mutauit Vlyssis, secundu istu modu mihi uidetur fieri potuisse, quem dixi, si tame factu est. Diomedeas aut uolucres, quadoquide genus earu per successione propaginis du rare perhibetur,no mutatis hominib.factas, sed subtra atis credo fuisse suppositas, sicut cerua pro iphigenia regis Agamenonis filia. Neq; enim demonib. iudicio Dei permissis, huiufmodi prestigia difficiles esse possunt. Sed quia illa uirgo postea uiua reperta est, supposi ta pro illa cerua esse facilè cognitu est. Socij uerò Dio medis, quia nusqua subitò coparuerüt, et postea nullo loco apparuerüt, perdetib.eos ultoribus angelis malis et pro eis aues occulté ex alijs locis, ubi est hoc genus auium,ad ea loca perducta sunt, ac repete supposita, ideo creduntur esse conuersi. Quod aut Diomedis in templum aqua rostris afferunt & aspergunt, et quod blandiuntur Græcigenis,atq; alienigenas persequuntur, mirandum non est fieri demonu instinctu, quoru interest: id est, ad quos persuadere pertinet, deum factum effe Diomede, ad decipiédos homines,ut falsos deos cum ueri Dei iniuria multos colant, & hominibus mortuis, qui nec quum uiuerent, uerè uixerunt, templis,altaribus, sacrificijs, sacerdotibus (que omnia quum recta sunt,non nisi uni Deo uiuo uerò deben’ tur) inseruiant.Hactenus Auguftinus.
Nisi uerò altius dormientem Præstantij patrě obser uassent, ipse omnino ratus fuisset er narrasset ea reue ra à se gesta fuisse, que tantummodo per fomnum cognouerat, atq; ita ueritatis opinionem apud multos sortitus fuisset rumor falsus. Sed mera sunt somnia er phantasmata: cui opinioni suffragatur D.Thomas,in questione de Miraculis. Pagano quoq; & infideli deteriorem esse indicant Decreta, qui credit, posse fieri aliquam creaturam, aut in melius deteriusue transmutari, aut in aliam speciem uel similitudinem transfor mari,quàm ab ipso omnium Creatore.
Socios porrò Vlyssis in bestias uersos, & Diomer dis comites in aues, atq; Arcades stagnum quendam transgressos in lupos commutatos, fabulosa esse, er poetarum commenta, multi credunt cum Plinio: qui scribit, homines in lupos uerti, rursumq; sibi restitui, fabulofum esse, confidenter existimari debere, aut credere omnia que fabulosa tot seculis credimus. Inde sub iungit: Miru est quò procedat Græca credulitas.Nullum tam impudens est mendaciu, ut teste careat. Hinc illud de Diomedis socijs ideo confictu à poetis tradit, quoniã aues Diomedea, à Iuba cataracte dicta,in solo totius orbis loco uidentur in insula, ubi tumulus & delubru Diomedis extat, cotra Apuliæ oram, fulicaru similes. Et quonia aduenas barbaros clangore infestat, Græcis tantum adulantur,miro discrimine,uelut generi Diomedis hoc tribuentes:edemq; eam quotidie ple no gutture madetibus pennis perluunt,atq; purificat. unde origo fabule,Diomedis socios in earü effigies mu tatos.Sunt qui ea ad mores referant: nimiru quòd Arcades luporumore uiuebant,ut homines uoraces et im manes, crudis uescetes carnibus,& forte humanis.Ide de mutatione socioru Vlyssis, iumentis assimilatorum, de prauitate moru intelligi potest: queadmodü quoq; de Nabuchadnezare Babylonis rege couerfo legitur.
Doris V. Sutherland 